Chứng khoán là một kênh đầu tư được nhiều người tin tưởng lựa chọn ở Việt Nam. Việc nắm rõ những kiến thức cũng như cách đầu tư vào chứng khoán là điều hết sức cần thiết để đạt hiệu quả cao.
1. Chứng khoán là gì?
Chứng khoán là một tài sản, bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể là hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay dữ liệu điện tử.
Chứng khoán có thể giao dịch mua bán trên thị trường. Các công ty phát hành chứng khoán để huy động vốn từ thị trường. Nhà đầu tư sẽ rót tiền mua chứng khoán, đồng thời là chủ sở hữu một phần tài sản/ vốn của doanh nghiệp phát hành.
Chứng khoán bao gồm các loại như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh,…
Đặc điểm của thị trường chứng khoán:
- Chứng khoán là tài sản có tính thanh khoản lỏng, có thể tự do mua bán giao dịch trên sàn. Các chứng khoán khác nhau có khả năng chuyển nhượng là khác nhau. Trong đó, cổ phiếu có mức thanh khoản cao nhất.
- Chứng khoán có tính rủi ro cao, chịu nhiều yếu tố tác động như thị trường, lạm phát, chính trị,… khiến giá tăng hoặc giảm ảnh hưởng đến lợi nhuận nhà đầu tư.
- Chứng khoán có khả năng sinh lợi, tạo ra thu nhập từ quá trình sử dụng nguồn vốn cho hoạt động phát triển kinh tế, tạo ra lãi dòng. Doanh nghiệp phát triển khiến giá chứng khoán tăng, đồng thời đơn vị sẽ chia cổ tức cho nhà đầu tư.
2. Thị trường chứng khoản là gì?
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán, trao đổi cổ phiếu hoặc trái phiếu giữa các nhà đầu tư và thông qua môi giới là các công ty chứng khoán. Thị trường chứng khoán có thể bao gồm các loại cổ phiếu được niêm yết trên sàn chứng khoán hoặc các loại cổ phiếu giao dịch không công khai như chia cổ phần thông qua việc gọi vốn cộng đồng.
Phân loại thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán được chia thành thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp
- Thị trường chứng khoán sơ cấp: Nơi lần đầu tiên chứng khoán được phát hành ra thị trường để huy động vốn. Tại đây, tiền bán chứng khoán sẽ thuộc sở hữu của nhà phát hành: Công ty, tổ chức, Chính Phủ…
- Thị trường chứng khoán thứ cấp: Giao dịch chứng khoán được bắt đầu, dựa trên nền tảng của thị trường sơ cấp. Dòng tiền bán chứng khoán ở thị trường thứ cấp không tạo vốn cho nhà phát hành mà mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư, cổ đông. Thị trường thứ cấp tạo tính thanh khoản, khả năng vận hành của thị trường sơ cấp
Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán
Ngoài việc hiểu thị trường chứng khoán là gì thì nhà đầu tư cũng nên nắm được các nguyên tắc hoạt động của thị trường để đảm bảo quyền lợi cho mình. Cụ thể, dựa trên Điều 5 Luật Chứng khoán 2019 có nếu rõ như sau:
“Điều 5. Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán
1. Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
2. Công bằng, công khai, minh bạch.
3. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
4. Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.”
Các thuật ngữ trong thị trường chứng khoán
| Thuật ngữ | Giải thích |
| Cổ phần | Nguồn vốn của một tổ chức được chia thành các phần bằng nhau |
| Cổ phiếu | Chứng chỉ được phát hành để xác nhận quyền sở hữu cổ phần. Cổ phiếu bao gồm các lại như cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết, cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại |
| Cổ tức | Một phần lợi nhuận mà doanh nghiệp sẽ chia cho cổ đông của công ty, mà ở đây là các nhà đầu tư |
| Trái phiếu | Là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ phải trả của tổ chức phát hành |
| Chứng chỉ quỹ | Là chứng khoán được phát hành bởi các quỹ đầu tư chứng khoán |
| IPO | Phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng |
| Vốn hóa | Tổng giá trị cổ phần của các doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết |
| Lệnh giới hạn | Lệnh mua chứng khoán với giá thấp hơn một mức giá cụ thể |
| Quyền chọn | Quyền cho phép người nắm giữ chứng khoán có thể mua hoặc bán một lượng hàng hóa cơ sở với mức giá nhất định tại thời gian xác định |
| OTC | Thị trường niêm yết chứng khoán phi tập trung cho những cổ phiếu chưa niêm yết |
3. Những yếu tố cần chuẩn bị trước khi khi đầu tư chứng khoán
- Tài chính: Tài chính là một trong những yếu tố thiết yếu để đầu tư chứng khoán. Nhà đầu tư cần chuẩn bị cho mình một khoản tài chính nhất định, tài chính sẽ phụ thuộc rất nhiều vào lượng tài sản bạn đang sở hữu, độ rủi ro và kỳ vọng lãi thu về
- Trang thiết bị: Sở hữu một thiết bị thông minh như smartphone, tablet hay laptop là rất cần thiết. Chúng đảm bảo cho nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch một cách kịp thời nhất, cập nhật những thông tin về thị trường nhanh nhất
- Kiến thức: Thị trường chứng khoán là một kênh đầu tư sinh lời khá tốt. Tuy nhiên, lợi nhuận cao thì sẽ luôn đi kèm với rủi ro. Vì vậy, việc trau dồi kiến thức về chứng khoán điều vô cùng cần thiết
- Nguồn thông tin: Thông tin là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình đầu tư. Ngày nay, nhờ sự phát triển của công nghệ thông tin, nguồn thông tin dành cho các nhà đầu tư là vô cùng rộng mở. Trước khi bắt đầu, các nhà đầu tư nên cập nhật các nguồn thông tin chính xác, đa chiều và chuyên sâu từ kinh nghiệm của những người đi trước hay từ các công ty về các thông tin tài chính quan trọng
